โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐแจ้งเมื่อ 7 กรกฎาคมว่า สหรัฐจะเก็บภาษีต่างตอบโต้ไทย 36% กับสินค้าทุกชนิดของไทย ซึ่งแยกจากภาษีเฉพาะกลุ่มสินค้า และเก็บภาษีสินค้าไทยที่ส่งผ่านประเทศที่สาม หรือใช้เป็นทางผ่านในอัตราเดียวกัน 36% ประธานาธิบดีสหรัฐระบุว่า อัตราภาษีนี้ น้อยกว่าสิ่งที่ไทยต้องขจัดในการค้าที่ไม่สมดุลอย่างมาก และจะไม่มีการเก็บภาษี หากไทยหรือบริษัทในไทย ตัดสินใจที่จะสร้างหรือผลิตสินค้าภายในประเทศสหรัฐอเมริกา

สหรัฐจะทำการค้าต่อไปกับไทย แต่เฉพาะการค้าที่สมดุลและยุติธรรม ดังนั้นเราขอเชิญไทยร่วมเศรษฐกิจที่มีความพิเศษของสหรัฐ ซึ่งสหรัฐได้เจรจาปัญหาการค้าที่ไม่สมดุลสะสมมาหลายปี หากไทยขึ้นภาษีตอบโต้ในอัตราใดก็ตาม สหรัฐจะเก็บภาษีเพิ่มจากอัตรา 36% ซึ่งทรัมป์ระบุว่า การขาดดุลการค้าเป็นภัยคุกคามที่ยิ่งใหญ่ต่อเศรษฐกิจของสหรัฐ และความมั่นคงแห่งชาติ

หากไทยตัดสินใจที่จะเปิดตลาดให้สหรัฐ และขจัดภาษี และที่ไม่ใช่ภาษี นโยบายและอุปสรรคทางการค้า สหรัฐอาจจะพิจารณาปรับตัวเลขอัตราภาษี ในอัตราที่สูงขึ้นหรือลดลง ขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสหรัฐและไทย และลงท้ายว่า ไทยจะไม่ผิดหวังกับสหรัฐอเมริกา

ตัวเลข 36% ทำให้เกิดความตระหนกว่า การติดต่อเจรจากับสหรัฐไม่เกิดผลที่ต้องการ ขณะที่หลายประเทศลดลงจากวันที่ 2 เมษายน อาทิ กัมพูชาจาก 49% เหลือ 36%, เวียดนาม 20% และ 40% สำหรับที่ใช้เวียดนามเป็นทางผ่าน ไทยและอินโดนีเซียไม่เปลี่ยนแปลงที่ 36% และ 32%

คำชี้แจงของ นายพิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.คลัง ระบุว่า การที่สหรัฐแจ้งอัตราภาษีที่จะเก็บจากไทย 36% ใจความสำคัญคือ การแจ้งเลื่อนการเริ่มเก็บภาษีในอัตราใหม่ 36% ในวันที่ 1 สิงหาคม ระหว่างนี้ยังคงอัตราเดิมที่ 10% ประการต่อมา สหรัฐไม่ได้ปิดการเจรจา ไทยจะเจรจาต่อเนื่องเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ดีที่สุดสำหรับทั้งสองประเทศ

พร้อมกับตั้งข้อสังเกตว่า หนังสือจากประธานาธิบดีสหรัฐส่งถึงนายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ รักษาการนายกรัฐมนตรีก่อนหน้านี้ คาดว่าจัดทำตั้งแต่สัปดาห์ก่อน สะท้อนว่าสหรัฐน่าจะยังไม่ได้พิจารณาข้อเสนอฉบับใหม่ของไทย

สำหรับการเจรจาระหว่างไทยกับสหรัฐ นายพิชัยได้นำคณะเดินทางไปเจรจาฝ่ายสหรัฐ เมื่อวันที่ 2-3 กรกฎาคม จากนั้นเดินทางกลับไทย และปรับปรุงข้อเสนอยื่นต่อสหรัฐใหม่ เมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม โดยนายพิชัยยืนยันว่าหากสหรัฐพิจารณาข้อเสนอใหม่ของไทย อัตราภาษีที่สหรัฐจะเก็บไทยจะลดลงอีก ขณะที่ข้อเสนอของไทยเพื่อลดการขาดดุลการค้า สหรัฐค่อนข้างพอใจ

แต่สหรัฐอยากให้ไทยปรับปรุงเรื่องการนำสินค้าเข้ามาขายในประเทศไทยมากขึ้น เท่ากับว่าการเจรจายังไม่ได้ข้อยุติ จะต้องติดตามต่อไปว่า สหรัฐและไทยจะบรรลุความตกลงด้วยตัวเลขที่ต่ำกว่า 36% หรือต่ำกว่าบางประเทศในอาเซียนหรือไม่