เคาะแล้ว! กติกาใหม่ ซื้อ ‘กัญชา’ ต้องมีใบสั่งแพทย์ จ่ายครั้งละ 30 กรัม อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทย เผย ที่ผ่านมา พบปัญหาการฝ่าฝืน จำหน่ายให้เยาวชน ไม่ทำบันทึกรายงานการซื้อขายช่อดอก

วันที่ 22 พ.ค.2568 นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ให้สัมภาษณ์ภายหลังการประชุมคณะอนุกรรมการกฎหมายตามพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) คุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ.2542 พิจารณาในประเด็นการใช้พืชสมุนไพรกัญชา ซึ่งที่ประชุมใช้เวลาหารือนานถึง 3 ชั่วโมง ว่า วันนี้คณะอนุกรรมการกฎหมาย มีมติให้ปรับปรุงประกาศกระทรวงสาธารธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา)

โดยมี 3 เรื่องที่จะประกาศเพิ่มเติม คือ 1.การอนุญาตจำหน่ายสมุนไพรควบคุม “ช่อดอกกัญชา” โดยปรับในเรื่องของกติกาการจำหน่าย เฉพาะผู้ซื้อที่ต้องมีใบสั่งจ่ายยากัญชาจากแพทย์ ซึ่งรวมทั้งแพทย์ที่มีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมตาม พ.ร.บ.วิชาชีพเวชกรรม พ.ศ.2525, ทันตแพทย์, เภสัชกร แพทย์แผนไทย แพทย์พื้นบ้าน เป็นต้น โดยขณะนี้ กรมการแพทย์แผนไทยฯ กำลังรวบรวมรายชื่อแพทย์ที่มีใบอนุญาตในสาขาวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง เพื่อเชิญมาอบรมเรื่องของการสั่งจ่ายยากัญชา

นพ.สมฤกษ์ กล่าวต่อไปว่า 2.ปรับปรุงเรื่องการต่อใบอนุญาตจำหน่าย และส่งออกช่อดอกกัญชา โดยให้อำนาจแก่อธิบดีกรมการแพทย์แผนฯ สามารถพิจารณาไม่ต่อใบอนุญาตให้กับผู้ได้รับอนุญาตที่มีประวัติถูกพักใช้ใบอนุญาต ซึ่งใบอนุญาตดังกล่าวนั้น ต้องต่อทุก 3 ปี

“แต่ที่ผ่านมา พบปัญหาการฝ่าฝืนระเบียบการอนุญาต เช่น จำหน่ายให้กับเด็กและเยาวชน ไม่ทำบันทึกรายงานการซื้อขายช่อดอกกัญชา เป็นต้น ปัจจุบัน กรมการแพทย์แผนไทยฯ มีการออกใบอนุญาตไปแล้วกว่า 17,000 ใบ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นร้านจำหน่ายกัญชาที่เห็นกันทั่วไป ส่วนหนึ่งก็จะเป็นการอนุญาตส่งออกไปต่างประเทศ”

นพ.สมฤกษ์ กล่าวว่า 3.การกำหนดมาตรฐานการปลูกกัญชาที่นำมาจำหน่ายและส่งออก จะต้องผ่านมาตรฐาน GACP (Good Agricultural and Collection Practices) ที่กำหนดโดยกรมการแพทย์แผนไทยฯ โดยอิงจากแนวทางปฏิบัติที่ดีในการผลิตของสหภาพยุโรป (EU GMP) เนื่องจากช่อดอกกัญชา เป็นการสูบเข้าสู่ร่างกาย ดังนั้น จะต้องมีความปลอดภัยสูง ตั้งแต่ขั้นตอนการปลูก การเก็บเกี่ยว การควบคุมดินและน้ำที่ใช้เพื่อลดการปนเปื้อนของสารโลหะหนัก

ปัจจุบันมีแหล่งปลูกกัญชาผ่านมาตรฐาน GACP อยู่ 47 แห่ง ส่วนใหญ่เป็นภาคเอกชน เนื่องจากมีความต้องการปลูกเพื่อส่งออก จึงขอประชาสัมพันธ์ให้แหล่งปลูกกัญชาอื่นเข้ามาขึ้นทะเบียนขอมาตรฐาน GACP

ซึ่งขั้นตอนการอนุญาตไม่ได้มีอะไรยาก แต่อาจจะยากในเรื่องของการทำแปลงปลูกให้ได้ตามมาตรฐาน โดยผู้ปลูกจะต้องส่งตัวอย่างช่อดอกกัญชาไปตรวจทางห้องปฏิบัติการ (แล็บ) ที่กำหนด เพื่อให้ได้กัญชาที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน ถ้าผ่านทุกขั้นตอนแล้ว คาดว่าใช้เวลาขอมาตรฐาน GACP ประมาณ 1 เดือน

นพ.สมฤกษ์ กล่าวว่า ที่ประชุมวันนี้ มีมติเห็นชอบ (ร่าง) ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) ฉบับปรับปรุงแล้ว จากนี้จะมีการเผยแพร่เพื่อรับฟังความเห็นและทำประชาพิจารณ์ 15 วัน จากนั้น ก็จะนำข้อมูลที่ได้มารวบรวมเข้าหารือในคณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ไทม์ไลน์ น่าจะแล้วเสร็จปลายเดือนมิถุนายนนี้

ผู้สื่อข่าวถามถึงรายละเอียดของการจำหน่ายช่อดอกกัญชาตามใบสั่งแพทย์ นพ.สมฤกษ์ กล่าวว่า ในประกาศฉบับใหม่จะมีการระบุว่า แพทย์สามารถสั่งจ่ายช่อดอกกัญชาได้ครั้งละ 30 วัน ซึ่งสามารถนำกรอบเวลานี้ไปอ้างอิงได้ว่า การมีกัญชาในครอบครองนั้น เพื่อการใช้ทางการแพทย์ หรือเพื่อสันทนาการ หรือเพื่อการจำหน่าย

เมื่อถามต่อไปถึงข้อบ่งชี้ในการใช้ช่อดอกกัญชาเพื่อรักษาโรค นพ.สมฤกษ์ กล่าวว่า ในรายละเอียดของร่างประกาศฯ จะระบุอาการบ่งชี้ และปริมาณการจำหน่ายตามใบสั่งแพทย์ ซึ่งจากข้อมูลแล้วพบว่า การใช้ช่อดอกกัญชาเพื่อการรักษาอาการ 1 ครั้ง จะใช้ประมาณ 1 ใน 4 ของช่อดอก หรือ ประมาณ 1 กรัมต่อวัน เฉลี่ยเดือนละ 30 กรัม จึงหมายถึงว่า แพทย์จะสามารถสั่งจ่ายช่อดอกกัญชาได้ครั้งละ 30 กรัม ต่อ 30 วัน